Ζωτικής σημασίας η ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ

Σε αναμονή βρίσκεται η Ελλάδα για την ένταξή της στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, από το οποίο η χώρα μας θα μπορούσε να αντλήσει κεφάλαια ρευστότητας ύψους έως 15 δις. ευρώ. Ωστόσο η Ελλάδα εξαιρέθηκε από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης καθώς τα ενέχυρα που ζητά η ΕΚΤ δεν είναι υψηλής ποιότητας. Για τη συμμετοχή της, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα απαιτούσε, όπως προβλέπει το καταστατικό της, να υπάρχει συμφωνία (μνημόνιο) με τους Ευρωπαίους εταίρους της.

Ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Μάριο Ντράγκι, κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του νέου προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης μέσω τιτλοποιήσεων επιχειρηματικών δανείων (ABS) τόνισε ότι για να ενταχθεί η χώρα μας σε αυτό και σε άλλα ανάλογα προγράμματα υπάρχουν δύο απαρέγκλιτοι όροι: 1) Να δημιουργηθούν οι ικανές συνθήκες που θα επιτρέψουν στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα την άντληση ρευστότητας από το ευρωσύστημα, που σήμερα είναι στον ELA της ΤτΕ και 2) Να ολοκληρωθεί θετικά η πρώτη αξιολόγηση του τρίτου μνημονίου η οποία έχει αναβληθεί για τις αρχές Νοεμβρίου.

Ντράγκι: Σημαντική η άρση της εξαίρεσης για την Ελλάδα

Συγκεκριμένα ο κ. Ντράγκι  δήλωσε ότι έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα η άρση της εξαίρεσης συμμετοχής της στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, ωστόσο αυτή δεν μπορεί να γίνει όσο η χώρα βρίσκεται σε αξιολόγηση. Είναι σημαντικό, συνέχισε ο Ευρωπαίος Κεντρικός Τραπεζίτης, η Ελλάδα να αποδείξει ότι συμμορφώνεται με το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων αλλά και ότι έχει την «ιδιοκτησία» των μεταρρυθμίσεων, διαμηνύοντας ουσιαστικά ότι θα πρέπει να αποκατασταθεί το θέμα της εμπιστοσύνης. Ένα δεύτερο μήνυμα που έστειλε στην πολιτική εξουσία της χώρας μας ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας είναι ότι οι μεταρρυθμίσεις παίζουν βασικό ρόλο για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι «το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ έχει εκφράσει τις ανησυχίες του για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, ωστόσο εφόσον ολοκληρωθεί η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που παράγουν ανάπτυξη και οικονομική βιωσιμότητα, θα ανοίξει ο δρόμος για να γίνει εφικτή η ανακούφιση του χρέους».

Η ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα της ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ αφορά άμεσα την ελληνική οικονομία, τις επιχειρήσεις και την απασχόληση. Εάν η ποσοτική χαλάρωση σχεδιαστεί έτσι ώστε να συνδυαστεί με το αναπτυξιακό «πακέτο» Γιουνκέρ, ύψους 35 δις. ευρώ και την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων, τότε τα οφέλη θα είναι πολλαπλά και η ελληνική οικονομία είναι πιθανό να εισέλθει γρηγορότερα σε βιώσιμους  αναπτυξιακούς ρυθμούς.

Ζητούμενο η απελευθέρωση “φθηνών” κεφαλαίων

Το βασικό ζητούμενο για τις ευρωπαϊκές χώρες του Νότου και κυρίως για την χώρα μας είναι η απελευθέρωση “φθηνών”  κεφαλαίων προς το τραπεζικό σύστημα ώστε αυτά να διοχετευθούν σταδιακά προς επιχειρήσεις του μη χρηματοπιστωτικού τομέα, στηρίζοντας παραγωγή και ζήτηση έτσι ώστε να επιτευχθεί η τόνωση της οικονομίας.

Τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης έχουν στόχο να ευνοήσουν περισσότερο τις τράπεζες της ευρωπαϊκής περιφέρειας και να διαμορφώσουν ένα ευνοϊκότερο περιβάλλον απορρόφησης από την ΕΚΤ κρατικών και εταιρικών ομολογιακών εκδόσεων, έναντι παροχής ρευστότητας. Προϋπόθεση ωστόσο είναι τα ενέχυρα να είναι υψηλής ποιότητας, γεγονός που στη χώρα μας στην παρούσα φάση αποτελεί σημαντικό πρόβλημα. Τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης συνδυάζει ο Μάριο Ντράγκι με τα αρνητικά επιτόκια που επιβάλλει για τις τράπεζες που τοποθετούν τις καταθέσεις τους στην ΕΚΤ έτσι ώστε να τις ωθήσει να τις επενδύσουν στην πραγματική οικονομία, με στόχο να έχουν θετικές αποδόσεις.

Από την άλλη πλευρά, με τη χορήγηση ρευστότητας η ΕΚΤ δίνει ουσιαστικά φτηνή χρηματοδότηση στις επιχειρήσεις που μπορούν να συμβάλλουν στην μεγέθυνση του ΑΕΠ κάθε χώρας της ευρωζώνης. Οι επιχειρήσεις αυτές, θα πρέπει να είναι κατά βάση υγιείς, δηλαδή να έχουν αποδεδειγμένα πληγεί από την κρίση των τελευταίων 6,5 ετών, να δραστηριοποιούνται σε αναπτυσσόμενους κλάδους και να έχουν ένα βιώσιμο και εφαρμόσιμο επιχειρησιακό σχέδιο, ανάλογα με την χώρα.

Αυστηρές προϋποθέσεις της ΕΚΤ

Για τη διασφάλιση της, η ΕΚΤ, έχει θέσει αυστηρές προϋποθέσεις για τα κεφάλαια που θα χορηγήσει, προκειμένου να μην επαναληφθεί στην Ευρώπη το παράδειγμα των ΗΠΑ, όπου τα χρήματα κατευθύνθηκαν στα διεθνή χρηματιστήρια και όχι στην πραγματική οικονομία. Ο έλεγχος για το που πηγαίνει η ρευστότητα θα είναι εντατικός και θα υπάρχουν ρήτρες εφόσον δεν χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς που έχουν δοθεί. Δηλαδή, τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων κάθε χώρας. Σε διαφορετική περίπτωση, εκτός από το πέναλτι, τα κεφάλαια θα επιστρέφονται στην ΕΚΤ.

Οι αναλυτές μιλούν για μια αλυσιδωτή αντίδραση που θα φέρει το πρόγραμμα της ποσοτικής χαλάρωσης στην πραγματική οικονομία παρέχοντας χείρα βοηθείας στην μεγέθυνση του ΑΕΠ.

Ειδικότερα, οικονομικοί αναλυτές εκτιμούν ακόμη ότι η αύξηση της πιστωτικής επέκτασης σε βιώσιμες επιχειρήσεις, θα ξεπαγώσουν επενδυτικά σχέδια το οποίο θα αυξήσει και το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν. Έτσι θα μπορέσει να αυξηθεί η απασχόληση και θα δοθεί η δυνατότητα τακτοποίησης των υποχρεώσεων των πολιτών, το οποίο από την άλλη πλευρά θα αυξήσει και τα έσοδα του κράτους, θα βελτιώσει τη “θέση” των ασφαλιστικών ταμείων και θα ενισχύσει την κατανάλωση.

Σε αυτήν την περίπτωση, και εφόσον είναι σημαντικό το περιθώριο που θα δοθεί στις τράπεζες για δανεισμό προς τις επιχειρήσεις, οι ίδιοι οικονομικοί αναλυτές εκτιμούν ότι θα αυξηθεί η ζήτηση παραγωγής προϊόντων, το οποίο με τη σειρά του θα αυξήσει περαιτέρω τη ζήτηση για δάνεια και θα παρουσιαστούν περισσότερες ευκαιρίες για να αναπτυχθούν συγκεκριμένοι τομείς της ελληνικής οικονομίας. Η κατεύθυνση της ρευστότητας των τραπεζών σε εξωστρεφείς επιχειρήσεις θα βελτιώσει περαιτέρω και το εμπορικό ισοζύγιο. Εκτιμούν  δηλαδή, ότι το βασικότερο συστατικό στο “κοκτέιλ” προϋποθέσεων για την ανάκαμψη είναι η διοχέτευση ρευστότητας από τις τράπεζες και τονίζουν ότι η έλλειψη αυτής αναχαιτίζει κάθε προσπάθεια για αναθέρμανση της ελληνικής οικονομίας. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που έχει εξέχουσα σημασία και βαρύτητα το θέμα της ρευστότητας.